Ένα διαφορετικό  επετειακό αφιέρωμα για το  Πολυτεχνείο!

Άρθρο της Ελένης Γιαννακίδου για την Κουλτουρόσουπα!

Τη Μαρία τη γνωρίζω απ τα νεανικά μου χρόνια, είναι φίλη, νονά του μεγάλου μου γιου και εξαιρετική συνάδελφος, μάχιμη χρόνια πολλά στον χώρο της Εκπαίδευσης. Κάθε φορά που μιλούσα μαζί της για το Πολυτεχνείο,  για τις μέρες εκείνες και τον συμβολισμό του, για το αποτύπωμά του στη Νεότερη Ιστορία της Ελλάδας, ο λόγος της με μαγνήτιζε. Αναφερόταν στις περιγραφές της όχι μονάχα στα γεγονότα, αυτά λίγο πολύ όλοι τα έχουμε διαβάσει κι ακούσει, αλλά στα συναισθήματα, σ όλη εκείνη αίσθηση που ένιωθε κανείς , όταν σπούδαζε και ζούσε τα φοιτητικά του χρόνια στην Αθήνα εκείνη την εποχή αλλά κι όλο το κληροδότημα που κουβαλούσε στην φαρέτρα της μνήμης ως δώρο για τους επόμενους.

Σκέφτομαι πως δεν υπάρχει καλύτερο επετειακό αφιέρωμα για τις ημέρες εκείνες από το να αφήσουμε αυτούς που έζησαν στην Πρωτεύουσα εκείνο τον καιρό , και σ όλη βέβαια τη διάρκεια της επταετίας των Συνταγματαρχών,  να μας αφηγηθούν όπως μονάχα αυτοί ξέρουν τις εμπειρίες τους, πόσο μάλιστα η Μαρία που ήταν ένα  κορίτσι της Επαρχίας και με μια βαλίτσα όνειρα πηγαίνει για σπουδές στην Αθήνα.

Βρίσκω τη Μαρία στο σπίτι της, στον Βαθύλακκο Κοζάνης, να κάθεται στο πλακότρωτο κάτω απ’ τις ροδιές της. Μου αρέσει πολύ που πίνουμε εκεί το φραπεδάκι μας, αχτύπητο για κείνη, με έντονη κρέμα κι αφρό για μένα, και πιάνουμε το νήμα απ΄την αρχή, τότε που η Μαρία μαθήτρια Γυμνασίου,  μαθαίνει για το πραξικόπημα και την επιβολή των Συνταγματαρχών

–Μαρία μίλησέ μας για την στιγμή της επιβολής της Δικτατορίας. Πως ένα νεαρό κορίτσι, όπως εσύ, βιώνει κάτι τέτοιο τη στιγμή που ναι μαθήτρια στην Επαρχία και που ναι έτοιμο ν ανοίξει τα φτερά του και να σπουδάσει;

Ήμουν μαθήτρια της πρώτης Γυμνασίου . 21 Απριλίου 1967 . Πρώτη ώρα Θρησκευτικά. Μπαίνει ο καθηγητής των Θρησκευτικών και μας ανακοινώνει ότι πρέπει να φύγουμε από το σχολείο, διότι… σήμερα παιδιά η χώρα μας αναγεννάται από την τέφρα της. Έγινε αναίμακτος επανάστασις. Δεν ξέρω,  αν το πίστευε ή αν ήταν υποχρεωμένος να ανακοινώσει κάτι τέτοιο. Εμείς βέβαια με χαρά υποδεχτήκαμε «την αναίμακτον» φυσικά, γιατί χάναμε μάθημα και μάλιστα παραμονές των διακοπών του Πάσχα.  Μετά, έξι  Γυμνασιακά χρόνια σε ένα σχολείο και ένα κλειστό κοινωνικό περιβάλλον μέσα στη Σιωπή. Απαγορευμένοι συγγραφείς, απαγορευμένοι μουσικοσυνθέτες, ομιλία κάθε Κυριακή στην εκκλησία από τον ΄δάσκαλο ή από έναν λοχία του στρατού που κυρίως εστιάζανε στον κακό κουμμουνισμό.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά την περίπτωση ενός νεαρού από διπλανό χωριό του δικού μου ο οποίος υπηρετούσε την θητεία του στον Έβρο. Επέστρεψε νεκρός σε σφραγισμένο φέρετρο φρουρούμενο από φαντάρους. Δεν επετράπη να ανοιχτεί το φέρετρο. Πνίγηκε στον ποταμό η επίσημη εκδοχή του στρατού. Όλοι όμως ξέρανε τι είχε συμβεί. Και αυτός και η οικογένειά του ήταν αριστεροί. Θυμάμαι επίσης αριστερών πεποιθήσεων γείτονά μου, ο οποίος μετά από συνεχείς πιέσεις αναγκάστηκε να υπογράψει δήλωση μετανοίας [για τις πεποιθήσεις του] στο Αστυνομικό τμήμα του χωριού μου. Του έμεινε η ρετσινιά του δηλωσία, αλλά και τι να έκανε που είχε τρία παιδιά και έπρεπε να δουλέψει. Οι αντικαθεστωτικοί ήταν πολύ δύσκολο τότε να βρουν δουλειά.

–Πώς σου φάνηκε η πρωτεύουσα εκείνον τον καιρό; Πώς ήταν η καθημερινότητα των φοιτητών, ο ελεύθερος χρόνος τους, οι σχέσεις τους  όλο αυτό το διάστημα;

Καμία  σχέση η Αθήνα εκείνων των χρόνων με την σημερινή Αθήνα.  Πολύ ανθρώπινη σε σχέση με σήμερα . Αρνητική απέναντι στους φοιτητές [τα παιδιά που τα έλεγαν αλήτες] λόγω των γεγονότων της Νομικής που προηγήθηκαν τον Φεβρουάριο του 1973, ή και λόγω φόβου. Η καθημερινότητά μας ήτανε όπως και των σημερινών φοιτητών με την διαφορά ότι αρκετοί φοιτητές τότε ήταν αναγκασμένοι να εργάζονται γιατί ήταν παιδιά από τα καπνοχώραφα ή βαμβακοχώραφα της πατρίδας μας χωρίς μια κάποια οικονομική άνεση και με περιορισμένο άρα ελεύθερο χρόνο.

Η διασκέδασή μας ήτανε τα πάρτι, οι μαζώξεις στα σπίτια μας, στα οποία συγκατοικούσαμε δύο ή τρία άτομα, και τα οποία κοσμούσαν αφίσες αντιμιλιταριστικές λόγω Βιετνάμ Διασκεδάζαμε με τις απαγορευμένες μουσικές, με ατέλειωτες συζητήσεις για κάποια ταινία που είδαμε ή ένα βιβλίο που διαβάσαμε Με τους έρωτές μας, τις ανησυχίες μας, τα γιατί μας, τα θέλω μας, τα όνειρά μας.

–Δώσε μας πληροφορίες για την περίοδο των αναταραχών και των γεγονότων του Πολυτεχνείου

Είχα την τύχη να είμαι εκεί. Στην αυλή της άγουρης νιότης. Μιας νιότης που ποτέ δεν έχει ηλικία. Μιας νιότης που ότι πράξη και να κάνει, πρόσθεση, διαίρεση, αφαίρεση πάντοτε το αποτέλεσμα θα είναι άθροισμα. Πάντοτε πλεόνασμα. Τα γεγονόταείναι γνωστά. Πέφτανε αδέσποτες σφαίρες κι εμείς τραγουδούσαμε, διεκδικούσαμε, ο καθείς την δική του την προσωπική επανάσταση απέναντι σε αυτό το προηγούμενο που βιώσαμε, την γαλάζια ποδιά, ένα καταπιεστικό σχολείο που έπνιξε την εφηβεία μας, το κοινωνικό στάτους της εποχής που επίσης μας καταπίεζε, ένα δικτατορικό καθεστώς που μας φίμωνε. Τα γεγονότα είναι γνωστά. Τα κατέγραψε Ολλανδική τηλεόραση, εμείς δεν είχαμε ούτε κάμερες, ούτε φωτογραφικές μηχανές. Δεν μπόρεσε όμως η τηλεόραση να καταγράψει το συγκλονιστικό γεγονός, το πως ανοίγανε οι πόρτες του κόσμου και μας έβαζαν μέσα για να προστατευτούμε από τα δακρυγόνα Εκείνο το ξημέρωμα δεν είμασταν πια οι αλήτες φοιτητές. Αποκτήσαμε άλλο μπόι. Αυτό το μπόι που έσωσε την αξιοπρέπεια της Ελλάδας στα μάτια του κόσμου

–Χρόνια μετά, πώς θα περιέγραφες αυτά που είδες κι έζησες στη νεότερη γενιά, στον βαφτισιμιό σου ας πούμε τον Δημήτρη που ναι τώρα 19 χρονών και φοιτητής;

Στον βαφτισιμιό μου τον Δημητράκη και στον κάθε Δημητράκη θα έλεγα να είναι εκεί. Εκεί που το απαιτεί η στιγμή. Να είναι, να γίνει η στιγμή που θα είναι μια πινελιά για το καλό του κόσμου. Γιατί για να είσαι εκεί θα σε σπρώχνουν αξίες όπως αλληλεγγύη, ισότητα, αξιοκρατία, δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια, πανανθρώπινη ειρήνη.

Όταν είσαι εκεί, γίνεσαι φίλος με τον διπλανό σου, με την επαναστατική έννοια του όρου, που σε κάνει σύμμαχο με τον διπλανό σου, σύντροφο και διεκδικητή.

–Κερδίζει Μαρία τελικά η ανθρωπότητα, ανθίζουν οι λαοί από τα αγωνιστικά κινήματα των φοιτητών;

Θα σου απαντήσω με έναν στίχο του Ελύτη, «Η μουντζαλιά της Άνοιξης είναι πάντοτε τριανταφυλλιά».

–Κάθε φορά που πλησιάζει η επέτειος του Πολυτεχνείου τι σκέφτεσαι κάνοντας ένα Flash back στα γεγονότα εκείνα; Αξιώθηκε ο λαός τη Δημοκρατία που του ταιριάζει;

Του Πολυτεχνείου προηγήθηκε ο Μάης του 68 στο Παρίσι όταν ρωτήσαν οι δημοσιογράφοι τον  Σαρτρ – ‘’τελικά τι απέμεινε από τον Μάη του 68 ‘’;  απάντησε ‘’Εγώ ‘’. Ηγετική μορφή του Μάη ο Ντανιέλ κον Μπεντίτ. Υπουργός μετέπειτα στην κυβέρνηση Μακρόν.

Η χώρα μας σήμερα διώχνει τα παιδιά της. Σε κάποιες άλλες χώρες σκοτώνονται παιδιά χωρίς λόγο .Ο περισσότερος κόσμος στην χώρα μου ζει με επιδόματα. Δεν υπάρχει αξιοκρατία σήμερα στην χώρα μας. Όταν γυρίζω πίσω, πάντα με συγκίνηση της ημέρας, αναρωτιέμαι μήπως για μια Ελένη και ένα άδειο πουκάμισο!

–Δώσε μας Μαρία ένα σύνθημα, μια φράση ή ένα τραγούδι από κείνη την εποχή που το κουβαλάς φυλαχτό και γνώση πολύτιμη στην καρδιά και στο μυαλό σου

Θα πω δυστυχώς το σύνθημα του τότε –ΨΩΜΙ -ΠΑΙΔΕΙΑ -ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ- που είναι ακόμα ζητούμενο. Τραγούδι θα έλεγα και σήμερα το «μπήκαν στην πόλη οι οχτροί …κι εμείς φωνάζαμε ζήτω και γεια, σαν κάθε μέρα»

Η Μαρία πηγαίνει στην αγαπημένη της ροδιά, αυτό το δέντρο που βγάζει, όπως η ίδια λέει, απ’ όλες τις ροδιές της τα πιο γλυκά φρούτα, κόβει ένα γινωμένο ξανθοκόκκινο ρόδι και μου το προσφέρει: “Δεν θέλω να απομυθοποιήσω τίποτα” μου λέει με σοβαρότητα στο βλέμμα της και σύνεση, «Δεν μας σημάδεψε το Πολυτεχνείο εμάς τα παιδιά εκείνου του Φθινόπωρου. «Μας τράβηξε», Ελένη, συνεχίζει και χαμογελά, «μια σφραγίδα το άτιμο τέτοια, που έμεινε ανεξίτηλη».