Θεσσαλονίκη, 9 Δεκεμβρίου 2025 – Το έτος 2025 αναδεικνύεται σε μία από τις πιο αιματοβαμμένες χρονιές για τη διεθνή δημοσιογραφία, σύμφωνα με τον ετήσιο απολογισμό της μη κυβερνητικής οργάνωσης Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (Reporters sans frontières, RSF). Συνολικά 67 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν παγκοσμίως κατά την άσκηση του επαγγέλματος, με σχεδόν τις μισές δολοφονίες να καταγράφονται στη Λωρίδα της Γάζας.

Η RSF καταγγέλλει την αύξηση των εγκληματικών πρακτικών ενόπλων δυνάμεων και του οργανωμένου εγκλήματος, υπογραμμίζοντας ότι «οι δημοσιογράφοι δεν πεθαίνουν απλά, σκοτώνονται».

Η Λωρίδα της Γάζας: Το Πιο Θανάσιμο Μέτωπο

Ο πόλεμος στη Γάζα είναι ο κύριος παράγοντας για την εκτόξευση των αριθμών. Τουλάχιστον 29 εργαζόμενοι μέσων ενημέρωσης δολοφονήθηκαν εντός των τελευταίων δώδεκα μηνών στον παλαιστινιακό θύλακο.

• Καταγγελίες κατά του Ισραήλ: Η RSF καταγγέλλει ότι ο ισραηλινός στρατός είναι ο «χειρότερος εχθρός των δημοσιογράφων», κατηγορώντας τον για εσκεμμένη στοχοποίηση ρεπόρτερ, κάτι που συνιστά πιθανό έγκλημα πολέμου.

• Η Άρνηση της Αλήθειας: Η RSF επισημαίνει περιστατικά δυσφήμισης δημοσιογράφων με σκοπό «να δικαιολογηθούν τα εγκλήματα» εναντίον τους. Όπως δήλωσε στέλεχος της RSF: «Δεν πρόκειται για αδέσποτα πυρά. Αυτή είναι αληθινή στοχοποίηση δημοσιογράφων διότι πληροφορούν τον κόσμο για το συμβαίνει στα πεδία εκεί πέρα».

⚖️ Το Διεθνές Δίκαιο: Η Θέση του Δημοσιογράφου σε Εμπόλεμη Ζώνη

Οι δημοσιογράφοι, ως μη μάχιμοι, έχουν ειδική προστασία σύμφωνα με το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο (ΔΑΔ).

1. Κατάταξη ως Άμαχοι

Οι δημοσιογράφοι που καλύπτουν εμπόλεμες ζώνες, εφόσον δεν συμμετέχουν άμεσα στις εχθροπραξίες, θεωρούνται άμαχοι και προστατεύονται από τις Συμβάσεις της Γενεύης (Πρωτόκολλο Ι, Άρθρο 79). Αυτό σημαίνει ότι:

• Απαγόρευση Στοχοποίησης: Απαγορεύεται ρητά η άμεση στοχοποίηση δημοσιογράφων.

• Ίση Προστασία: Έχουν το δικαίωμα στην ίδια προστασία που παρέχεται σε κάθε άμαχο πολίτη.

• Τεκμήριο Αθωότητας: Η κατοχή δημοσιογραφικής ιδιότητας δεν τους καθιστά νόμιμους στρατιωτικούς στόχους.

2. Το Σύμβολο Προστασίας

Παρόλο που δεν υπάρχει αντίστοιχο σύμβολο με τον Κόκκινο Σταυρό, οι δημοσιογράφοι εν ώρα εργασίας φέρουν συνήθως διακριτικά (π.χ. πρέσα) και οφείλουν να είναι σαφώς αναγνωρίσιμοι ως μη μάχιμοι.

3. Εγκλήματα Πολέμου

Η εσκεμμένη στοχοποίηση δημοσιογράφων, ή η χρήση τους ως ασπίδα, συνιστά παραβίαση των νόμων του πολέμου και μπορεί να επισύρει κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου ενώπιον διεθνών δικαστηρίων, όπως το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC).

🌐 Άλλες Εστίες Κινδύνου και Καταστολής

Η έκθεση της RSF αναδεικνύει ότι ο κίνδυνος για τον Τύπο δεν περιορίζεται μόνο στις επίσημες πολεμικές συγκρούσεις:

• Μεξικό: Ήταν η πιο φονική χρονιά για τους δημοσιογράφους, με εννέα δολοφονίες από το οργανωμένο έγκλημα και πολιτικούς κύκλους.

• Φυλακισμένοι: Η RSF καταγράφει 503 κρατούμενους δημοσιογράφους σε 47 χώρες, με την Κίνα (121), τη Ρωσία (48) και τη Μιανμάρ (47) να κατέχουν τις πρώτες θέσεις στην καταστολή της ελευθεροτυπίας.

Η Αν Μποκαντέ της RSF τόνισε ότι το «αληθινό διακύβευμα» είναι οι κυβερνήσεις να «επενδύσουν εκ νέου στην υπόθεση της προστασίας των δημοσιογράφων» και να σταματήσουν να τους μετατρέπουν σε στόχους, καθώς η ατιμωρησία των εγκλημάτων κατά του Τύπου οδηγεί σε νέα βία.