«Ερωφίλη»: Ενδιαφέρουσα προσπάθεια η παράσταση στα 41α Αισχύλεια. Eίδαμε και σχολιάζουμε.
Βρεθήκαμε στο δήμο της Ελευσίνας με αφορμή την παράσταση «Ερωφίλη» του Γ. Χορτάτση (1550–1660) που παρουσιάστηκε στην έναρξη/πλαίσια των φετινών Αισχυλείων. Στα σκηνοθετικά ηνία ο Μάξιμος Μουμούρης ενώ τους πρωταγωνιστικούς ρόλους του κρητικού αριστουργήματος ερμηνεύει η ομάδα Όμορος. Η «Ερωφίλη» του Γ. Χορτάτση (Τραγωδία, 1595) είναι το γνωστότερο έργο του συγγραφέα και ένα από τα αρτιότερα της Κρητικής Αναγέννησης (1580-1669) . Διαπραγματεύεται κυρίως τον έρωτα/κρυφό γάμο της Ερωφίλης, κόρης του βασιλέα της Μέμφιδος Φιλόγονου με τον υπήκοο και ικανότατο στρατηγό Πανάρετο.
.
Το μυστικό αποκαλύπτεται όταν ο Φιλόγονος επιθυμεί να παντρέψει την κόρη του με ένα γειτονικό βασιλόπουλο και στέλνει στην Ερωφίλη «τα χαρμόσυνα» δια στόματος Πανάρετου! Η εξέλιξη της τραγωδίας είναι ραγδαία και χειμαρρώδης (όσος και ο θυμός του βασιλέα) και αναφορικά με το τραγικό τέλος των δύο νέων (ο Πανάρετος κομματιάζεται και η Ερωφίλη αυτοκτονεί), και σχετικά με την δικαιοσύνη που αποδίδει ο χορός των γυναικών δολοφονώντας τον Φιλόγονο. Ο Γ. Χορτάτσης θεωρείται κρητικός αναγεννησιακός ποιητής και η Ερωφίλη του έχει γραφτεί στον ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο (3.205 στίχοι) και σε ένα ξεχωριστό κρητικό ιδίωμα χωρίς έτερες προσμίξεις.
Ωστόσο πάρα τα τραγικά που αναφέρονται άνωθεν η ομάδα Όμορος και ο σκηνοθέτης της θέλησαν να πρωτοτυπήσουν και να παρουσιάσουν μια εκδοχή λίγο διαφορετική –με περισσότερη χαρά από ότι συγκίνηση –ενημερώνοντάς μας με το κάτωθι σημείωμα: «Μια ομάδα νέων σε κάποιο κρητικό χωριό. Πανηγύρι. Το οξύμωρο της χαράς της αφήγησης μιας τραγικής ιστορίας. Το δέος μπροστά στην ανθρώπινη ικανότητα για το καλό και το κακό. Οι μοίρες των ηρώων μετέωρες πάνω στον τροχό της Τύχης [… ] Πώς ακούμε σήμερα τέτοιες ιστορίες υψηλού ηρωισμού, ακραίας οργής, απόλυτου έρωτα (ελληνική «πρόταση» ενός Ρωμαίου και Ιουλιέτας); Μάλλον με την ασφάλεια της απόστασης από τα γεγονότα. Με την ελπίδα πως θα νιώσουμε εκείνο το συναίσθημα της γοητείας που βιώνουν τα μικρά παιδιά στο άκουσμα τέτοιων ιστοριών από τη γιαγιά που τα κοιμίζει» [Δελτίο τύπου].
Μοίρα κακή κι αντίδικη, τυραννισμένη μοίρα, ποια πάθη από τον έρωτα, ποιες πίκρες δεν επήρα…* και το εγχείρημα των συντελεστών της παράστασης χαρακτηρίζεται ως τολμηρό! Σαφώς και στις ακραίες συναισθηματικές καταστάσεις υποβόσκουν και το δράμα και η κωμωδία , ωστόσο η προβληματική τούτης της προσπάθειας, και η μεγάλη μας ένσταση είναι το ίδιο το λεξιλόγιο, που χρησιμοποιείται από τον Γ.Χορτάτση και δεν αφήνει περιθώρια ιδιαίτερης επεξεργασίας ή αν θέλετε αντιθετικής οπτικής. “Η τραγωδία του” δεν έγκειται στην εξέλιξη της πλοκής ή στη ροή των σκηνών, μα στις καθαρές λέξεις που χρησιμοποιούνται με απαράμιλλη τέχνη και φορτίζουν αδιαμφισβήτητα το όποιο συναίσθημα –λέξη προς λέξη. Μονολεκτικά δεν πρόκειται για παραμύθι αλλά για μια συμπλεγματική δραματική πλοκή λέξεων φορτισμένων ή μάλλον ηλεκτρισμένων.
Είναι τα νιάτα που ενώνονται σε ομάδες και θέλουν να δημιουργήσουν… φέρνοντας ακόμα και την πιθανή αστοχία, αλλά αναφορικά με τις ερμηνείες της παράστασης η ομάδα Όμορος λειτούργησε /ερμήνευσεμε πολυπλοκότητα και ακριβή θέση στο όραμά τους. Συν-λειτούργησαν μεταξύ τους αβίαστα και αλληλεπίδρασαν βιωματικά με την πλατεία, αποφεύγοντας «ως ο διάολος το λιβάνι» κάθε πιθανή συγκίνηση. Χαρά και ολιστική διάδραση με τα συν της κίνησης των ηθοποιών και της διπλής αναπαράστασης/αφήγησης-περιμέναμε ωστόσο περισσότερο εκφραστικό πλούτο.
Μα κείνος μάστορας καλός γιατί ήτον του πολέμου, μέρα και νύκτα δυνατό πόλεμον έδιδέ μου… και ο Μάξιμος Μουμούρης σκηνοθέτησε με αρτιότητα και ευφάνταστο τρόπο ένα θίασο. Τα λιτά αλλά βασανισμένα σκηνοθετικά ευρήματά του ακολούθησαν τις ερμηνείες και το κείμενο, σκηνή τη σκηνή (σημείο το σημείο), ηθοποιό τον ηθοποιό και λέξη τη λέξη. Σκηνοθεσία με διάδραση, δι-πολικότητα μεταξύ ζωηρής αναπαράστασης και στάσιμης αφήγησης, δράση μεταξύ σκηνής και πλατείας και το εξαιρετικό του μόνιμου εγκατεστημένου τροχού της τύχης στη μέση της σκηνής με τη σφαιρική του λειτουργικότητα και συμβολισμό.
.
Στα συν [+] της παράστασης:
1. Η ευφάνταστη σκηνοθεσία του Μάξιμου Μουμούρη
2. Η πρωτότυπη μουσική του Βασίλειου Παναγιωτόπουλου και η in situ παρουσία καλών μουσικών
3. Τα σκηνικά της Κατερίνας Παπαγεωργίου
4. Οι φωτισμοί της Ελίζας Αλεξανδροπούλου.
.
Στα πλην [-] της παράστασης:
1. Η ιδέα του οξύμωρου να παρουσιαστεί δίχως αίσθημα ή μάλλον με χαρά ένα δραματικό κείμενο που εκτός του περιεχομένου του, οι ίδιες οι λέξεις του έχουν ως σημαίνοντα και σημαινόμενα μόνο περίσσιο αίσθημα. Δεν βιώσαμε πλοκή ούτε κάθαρση .
2. Οι ερμηνείες που χρειάστηκαν περισσότερο εκφραστικό πλούτο και όχι μια μονόπλευρη θέση
3. Τα κοστούμια της παράστασης.
Εν κατακλείδι [=]
Η παράσταση «Ερωφίλη» του Γ. Χορτάτση είναι για τη φιλότιμη προσπάθεια ενός συνόλου νέων δημιουργών να αφηγηθούν/αναπαραστήσουν επί σκηνής ένα αριστούργημα τεσσάρων αιώνων.
.
Βαθμολογία
5 στα 10
«ΕΡΩΦΙΛΗ» ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΟΡΤΑΤΣΗΣ
Μοίρα κακή κι αντίδικη, τυραννισμένη μοίρα,
ποια πάθη από τον έρωτα, ποιες πίκρες δεν επήρα;
Στη δούλεψι κι εις τις καημούς μικρή περίσσια εμπήκα
τς αγάπης, κι όλα τα κακάκι οι παιδωμές μ’ ευρήκαν
μόνια μου με τον έρωτα πάσ’ ώραν επολέμου,
και κανενός δεν έδειχνα τα πάθη μου ποτέ μου.
Μα κείνος μάστορας καλός γιατί ήτον του πολέμου,
μέρα και νύκτα δυνατό πόλεμον έδιδέ μου,
κι ώρες γλυκύς μου εφαίνετο, κι ώρες πικρύς περίσσια,
κι ώρες στρατιώτης δυνατός, κι ώρες παιδάκιν ίσια.
Χίλια ακριβά τασσίματα μότασσε πάσα μέρα,
και χίλια μόκτιζε όμορφα περβόλια στον αέρα,
χίλιες ζουγράφιζε χαρές μέσα στο λογισμό μου
και χίλιες έδειχν’ ομορφιές πάντα των ομματιώ μου
Τόσον οπού μ’ ενίκησε, και δούλη απόμεινά του
και τσι καημένης μου καρδιάς την εξουσιά έδωκά του.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Μάξιμος Μουμούρης
Παίζουν:(αλφαβητικά) Ελένη Βλάχου, Μαντώ Γιαννίκου, Δώρα Κοφινά, Γιάννης Μοναστηρόπουλος, Αλκιβιάδης Μπακογιάννης, Βασίλης Παναγιωτίδης, Αγγελική Παναγιωτοπούλου
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριλένα Μουστάκα
Σχεδιασμός φωτισμών: Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Σκηνικά: Κατερίνα Παπαγεωργίου
Κοστούμια:Βασιλική Σύρμα
Φωτογραφίες: Γιάννης Καρνεσσιώτης
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση:Βασίλειος Παναγιωτόπουλος
Μουσικοί: Γιώργος Μπάκας (ηλεκτρική κιθάρα), Αιμίλιος Μπαργιαμπάς (ηλεκτρικό μπάσο), LucretiaDeManchione (ντραμς)
Παραδοσιακοί χοροί: Ευγενία Ζαχαρίου
Επικοινωνία και εκτέλεση παραγωγής: Pros & Comms
Γραφιστική επιμέλεια: Ηλέκτρα Νικολέτου
Σκηνοθεσία: Μάξιμος Μουμούρης
Παίζουν:(αλφαβητικά) Ελένη Βλάχου, Μαντώ Γιαννίκου, Δώρα Κοφινά, Γιάννης Μοναστηρόπουλος, Αλκιβιάδης Μπακογιάννης, Βασίλης Παναγιωτίδης, Αγγελική Παναγιωτοπούλου
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριλένα Μουστάκα
Σχεδιασμός φωτισμών: Ελίζα Αλεξανδροπούλου
Σκηνικά: Κατερίνα Παπαγεωργίου
Κοστούμια:Βασιλική Σύρμα
Φωτογραφίες: Γιάννης Καρνεσσιώτης
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση:Βασίλειος Παναγιωτόπουλος
Μουσικοί: Γιώργος Μπάκας (ηλεκτρική κιθάρα), Αιμίλιος Μπαργιαμπάς (ηλεκτρικό μπάσο), LucretiaDeManchione (ντραμς)
Παραδοσιακοί χοροί: Ευγενία Ζαχαρίου
Επικοινωνία και εκτέλεση παραγωγής: Pros & Comms
Γραφιστική επιμέλεια: Ηλέκτρα Νικολέτου
Φωτογραφικό υλικό
