Από τον «Παλμό των Φουαγιέ» της Π. Στασινοπούλου
Γιατί να το κρύψουμε άλλωστε; Οδεύοντας στο κλείσιμο του σωτηρίου έτους 2017, διαπιστώνουμε με χαρά μεγάλη ότι το θεατρικό δυναμικό της πόλης διέγραψε τούτη τη χρονιά μια αξιοθαύμαστη πορεία σε πολλά επίπεδα! Και μιλάμε για απολύτως αντικειμενική αξιολόγηση με καλλιτεχνικά κριτήρια και ουδόλως «τοπικιστικά», θα ήταν αστείο. Άλλωστε ως «Κ», για το τελευταίο που φημιζόμαστε είναι το… χάιδεμα, και ο θεατρικός χώρος το ξέρει καλά- και πιστεύουμε το εκτιμά. Ουδέποτε χαριστήκαμε σε μετριότητες ή κακοτεχνίες τοπικών σχημάτων λόγω εντοπιότητας, αντιμετωπίζοντας τη θεατρική τέχνη ενιαία και ισότιμα προς όλους όσους την υπηρετούν επαγγελματικά, με βασικό κριτήριο την ποιότητα που εισπράττουμε.
Τη φετινή χρονιά λοιπόν, ομολογούμε ότι από τα τοπικά σχήματα εισπράξαμε ταυτόχρονα ΚΑΙ ποιότητα ΚΑΙ ποσότητα! Κάτι στο οποίο δεν μας είχαν συνηθίσει σε προηγούμενα χρόνια, καθώς μεταξύ ολιγάριθμων παραγωγών, με κόπο εντοπίζαμε ελάχιστες – μετρημένες στα δάχτυλα ενός χεριού, άξιες λόγου. Που είχαν κάτι ουσιαστικό, ενδιαφέρον, καινούργιο να πουν ή έστω ένιωθες να πιάνουν τόπο με οποιαδήποτε έννοια, τα 10 ευρώ του εισιτηρίου. Πολύτιμα βεβαίως για τον τοπικό θίασο, αλλά εξίσου πολύτιμα και για τον ζορισμένο θεατή. Ο οποίος συνήθως συναντούσε προχειροφτιαγμένες, αδιάφορες ή σχεδόν ερασιτεχνικές παραστάσεις, με συνέπεια την απογοήτευση που παράσερνε το σύνολο των τοπικών ομάδων, κατά τη λογική του «κοντά στα ξερά, καίγονται και τα χλωρά»… Όπου «χλωρά» οι έστω λίγες αξιόλογες δουλειές, ως εξαίρεση ενός κακού κανόνα, που μοιραία τις κατάπινε το σκοτάδι, γιατί σύμφωνα με μια άλλη σοφή παροιμία «όταν καείς από τον χυλό, φυσάς και το γιαούρτι».
Ωστόσο τα τελευταία ένα-δυο χρόνια, διαφάνηκε μια σοβαρή προσπάθεια ανάκαμψης του τοπικού θεάτρου, που το 2017 έδωσε εμφανές στίγμα και γόνιμους καρπούς. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν πρόκειται για συγκυριακή «φούσκα» λόγω αστάθμητων παραγόντων που τυχαία τούτη τη χρονιά στάθηκαν ευνοϊκοί, άλλωστε δεν βλέπουμε πουθενά θετική αλλαγή σε μια συνεχιζόμενη ζοφερή κατάσταση. Αντίθετα πιστεύουμε ότι πρόκειται για συνειδητή, μελετημένη, ουσιαστική επένδυση του δυναμικού της πόλης στην καλή θεατρική παραγωγή, έχοντας πλέον «διδαχθεί» από την εμπειρία ότι η προχειρότητα και τα αναμασήματα, απλά οδηγούν σε αδιέξοδο με διακύβευμα την ίδια την επιβίωσή τους. Και ότι μέσα σε περιβάλλον σκληρού- σκληρότατου ανταγωνισμού που δεν διαθέτουν τα «κατάλληλα» μέσα να αντιπαλέψουν, ο μόνος τρόπος να φέρουν τον θεατή στην αίθουσα, είναι να βρουν τον «δικό» τους ξεχωριστό τρόπο να του κεντρίσουν το ενδιαφέρον.
Ξέρουν ότι δεν ποντάρουν σε φίρμες ως τον βασικό κράχτη, δεν έχουν στα πόδια τους όλα τα Μέσα για προβολή, δεν διαθέτουν ούτε γι αστείο το χρήμα για παραγωγές με εντυπωσιακά σκηνικά, κοστούμια, φώτα, μουσικές κλπ… που σημαίνει ότι μπαίνουν στην αρένα «γυμνοί», περίπου σαν τον Δαυίδ με τη σφεντόνα, απέναντι στον θηριώδη Γολιάθ. Ωστόσο η κατάληξη του μύθου με τη νίκη του αδύναμου απέναντι στο θηρίο, έχει προφανές ηθικό δίδαγμα, που εν προκειμένω θα μπορούσε να μεταφραστεί σε «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός». Μπορεί το κοινό να θαμπώνεται από λαμπερά ονόματα και ακριβές παραγωγές, μπορεί να ακουμπάει χρήμα στα ήδη γεμάτα ταμεία, όμως ΔΕΝ σημαίνει ότι χαρίζει την πολύτιμη ΑΠΟΔΟΧΗ του, ως μέγιστο ζητούμενο κάθε καλλιτέχνη.
Αυτό το δώρο θα το χαρίσει ο αυθεντικός θεατρόφιλος σε καλλιτέχνες και παραστάσεις με ουσία, που όταν εκλείπει, όσο χρήμα ή λάμψη κι αν επιστρατευθούν, αδυνατούν κα καλύψουν το τραγικό κενό. Η «τρύπα» θα χάσκει, απλά κουκουλωμένη με στρας… Τρανή απόδειξη περί τούτου, τα θεατρικά βραβεία της «Κ», όπου εν μέσω αθηναϊκών «θηρίων», οι παραστάσεις που σάρωσαν (με αποδοχή από κοινό και κριτική επιτροπή) ήταν δύο τοπικές: Η «Οικογενειακή γιορτή» του ΚΘΒΕ και «Ο Υπολοχαγός του Ίνισμορ» από τοπικό σχήμα, κερδίζοντας πέρα από μεγάλα βραβεία, την απόλυτη στήριξη των θεατών με αθρόα προσέλευση. Καθόλου τυχαία βέβαια, γιατί μπορεί να εξέλειπαν οι φίρμες και το περίσσιο χρήμα ως απαραίτητος «μοχλός», ωστόσο όταν έχεις να κάνεις με ψαγμένες επιλογές έργων, δυνατά κείμενα, σκηνοθετική φαντασία, καινοτόμες προτάσεις, άρτιες ερμηνείες… τί ουσιώδες μπορούν να προσθέσουν τα φανταχτερά γεμίσματα στην αυθεντική δύναμη, αλήθεια, ψυχή μιας δημιουργίας;
Υπήρξαμε πραγματικά ευτυχείς που συναντηθήκαμε με αρκετές παρόμοιες δημιουργίες την τελευταία χρονιά, και στη διάρκειά της επαινέσαμε όπως το άξιζαν. Απλά, φτάνοντας στην ώρα του απολογισμού με τη συνολική εικόνα μπρος στα μάτια, διαπιστώνουμε ότι τόσο το πλήθος των τοπικών παραγωγών, όσο και η ποιότητά τους, είναι μεγέθη μεγαλύτερα από όσο υποθέταμε και το γεγονός μόνο ελπίδα και αισιοδοξία μπορεί να εμπνεύσει! Οι περίπου 40+ νέες τοπικές παραστάσεις– εξαιρουμένων αυτών του ΚΘΒΕ που λόγω κρατικής σκηνής ανήκουν σε ιδιαίτερη κατηγορία- είναι ένα νούμερο αξιοσέβαστο αν αναλογιστεί κανείς τα τραγικά ελλείμματα πόρων, στέγης, προβολής, χορηγών κλπ . Μεταξύ δε αυτών, οι παραστάσεις που ξεχώρισαν για τη δυνατή ή απρόβλεπτη θεματολογία τους, την ευρηματικότητα της σκηνοθεσίας, το καινούργιο στοιχείο που έφεραν, τις αποκαλυπτικές ερμηνείες νέων ταλαντούχων προσώπων, αγγίζουν λίγο-πολύ τις 20… Ένα όντως θεαματικό «σκορ», τηρουμένων των αναλογιών και δεδομένων των συνθηκών!
Για του λόγου το αληθές και το φρεσκάρισμα της μνήμης, αξίζει σταχυολογώντας και με τυχαία σειρά να θυμίσουμε κάποιες που άγγιξαν ιδιαίτερα, είτε στο σύνολό τους ως εξαιρετικές δουλειές, είτε για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια, όπως ας πούμε η αξεπέραστη, ιδιοφυής παράσταση «Ο Υπολοχαγός του Ίνισμορ» που θα θυμόμαστε για καιρό… η απρόβλεπτη, ατμοσφαιρική «Μακμπέττ»… η προκλητικά εγκεφαλική «Lebensraum»… η σκοτεινά γοητευτική «Φάντο και Λιζ»… η συγκινητική για την αλήθεια της «Εκλιπαρώ»… η υπέροχα αλληγορική «Το τέλος του παιχνιδιού»… η ευφάνταστη, γεμάτη φρεσκάδα «Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας»… η τολμηρή σατιρική «Εκκλησιάζοντες»… η χαριτωμένη, ευρηματική «Πώς από δω; Αλλά και γιατί όχι;»… η πρωτότυπη, διασκεδαστική «String-Λα»… η μοντέρνα, ανατρεπτική «Δεν υπάρχει σωτηρία»… και αρκετές ακόμη, που μπορεί να μη «συγκλόνισαν», ωστόσο δικαίωσαν την απόφαση του θεατή να τις επιλέξει, παίρνοντας «κάτι» μαζί του φεύγοντας…
Αν επιχειρούσαμε να εντοπίσουμε κάποια κοινά χαρακτηριστικά των ανωτέρω επιτυχημένων καλλιτεχνικά παραστάσεων, θα επισημαίναμε τρία βασικά στοιχεία: Τόλμη, φαντασία και σοβαρή δουλειά, θεωρώντας το ταλέντο δεδομένο. Όπου κάποιοι εμπνευσμένοι καλλιτέχνες δεν φοβήθηκαν να πειραματιστούν πχ με τον κλασικό Σαίξπηρ ή τον παραδοσιακό Δ. Κορομηλά, φέρνοντάς τους στο παρόν με φρέσκια, απρόβλεπτη, ενδιαφέρουσα οπτική ως καινούργια πρόταση και κερδίζοντας το στοίχημα της πρόκλησης… Άλλοι ρίσκαραν επιλογές άγνωστων έργων– πέρα από συγγραφή πρωτότυπων, περιορισμένη αλλά υπαρκτή- αποφεύγοντας την βαρετή ανακύκλωση των ασφαλών επιλογών… Άλλοι επένδυσαν σε γόνιμη σκηνοθετική φαντασία, καταφέρνοντας με τη βοήθειά της να υπερβούν τα ελλιπή τεχνικά μέσα και να παρουσιάσουν ένα καλλιτεχνικό αποτέλεσμα με αισθητική και ευρηματικότητα… Ωστόσο σε όλους που ξεχώρισαν, ήταν εμφανής η σοβαρή δουλειά, μακριά από προχειρότητες του ποδαριού, είτε αφορούσε στο δέσιμο και τον συντονισμό του συνόλου, τις μελετημένες λεπτομέρειες, τους τεχνικούς παράγοντες, είτε στο ερμηνευτικό κομμάτι με άξιους νέους ηθοποιούς – πολυεργαλεία, ικανότατους σε υποκριτική, τραγούδι, κίνηση, σωματικότητα…
Κατόπιν τούτων, το μπράβο προκύπτει αυθόρμητα για μια νέα ταλαντούχα γενιά καλλιτεχνών, που τολμά το διαφορετικό με ποιοτικά κριτήρια και πετυχαίνει αποτελέσματα αξιοθαύμαστα, εν μέσω στέρησης ακόμα και των στοιχειωδών! Με την ελπίδα ότι η αισιόδοξη εικόνα του 2017 θα λειτουργήσει ως σοβαρή παρακαταθήκη για το μέλλον του τοπικού θεάτρου, αυτό που ευχόμαστε είναι συνέχεια της καλής πορείας και αυτό που υποσχόμαστε είναι αμέριστη στήριξη! Και πάλι ΜΠΡΑΒΟ παιδιά!
Φωτογραφικό υλικό
