Βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα
Μια ταινία σημείο αναφοράς στην ιστορία του ισπανικού εμφυλίου.
Η πραγματική ιστορία της εκτέλεσης 13 γυναικών από το φασιστικό καθεστώς το 1939, η οποία έμεινε άγνωστη για δεκαετίες.
«Να μην σβηστεί το όνομά μου από την ιστορία»
ΣΥΝΟΨΗ
Μετά τη νίκη των φρανκικών στρατευμάτων το 1939, ο Φράνκο υπόσχεται ότι θα τιμωρηθούν μόνο όσοι από τους αντιπάλους έχουν «ματωμένα χέρια». Δεκατρείς γυναίκες που δεν είχαν ωστόσο διαπράξει κανένα έγκλημα, συλλαμβάνονται με την κατηγορία της ανταρσίας και καταδικάζονται σε θάνατο.
H υπόθεση
Στις 28 Μαρτίου του 1939, λίγο μετά την πτώση της Βαρκελώνης, η Μαδρίτη υψώνει λευκή σημαία και ο στρατηγός Φράνκο αναλαμβάνει την διοίκηση της πόλης. Ο εμφύλιος (1936-1939) έχει λήξει. Τους επόμενους μήνες ο τρόμος θα σκεπάσει την Ισπανία: χιλιάδες οι δολοφονίες και οι εξαφανίσεις, καθημερινό φαινόμενο τα βασανιστήρια, η απαγωγή βρεφών, οι μαζικές απελάσεις. Και αυτό παρά το γεγονός ότι ο στρατηγός Φράνκο έχει επανειλημμένα υποσχεθεί ότι θα τιμωρηθούν μόνο όσοι από τους αντιπάλους έχουν «ματωμένα χέρια». Ενώ δε η ελπίδα έχει σβήσει, η Μαδρίτη θα προσπαθήσει να μείνει όρθια και κάποιοι, τελευταίοι ίσως, άντρες και γυναίκες θα αντισταθούν. Ανάμεσα τους η Βιρτούδες, η Κάρμεν, η Χούλια, η Αδελίνα, η Μπλάνκα. Νέες γυναίκες που υποστηρίζουν δημοκρατικά πολιτικά ιδεώδη, έχουν τη νοημοσύνη να αναγνωρίζουν το καλό από το κακό και το θάρρος να μην υποκύπτουν σε τυράννους. Το καθεστώς ετοιμάζει μεγάλη παρέλαση για να γιορτάσει τη νίκη. Εξαπλώνεται η φήμη ότι στη διάρκεια της αριστεροί επαναστάτες θα επιχειρήσουν να δολοφονήσουν το δικτάτορα. Η καταστολή και το …ξεκαθάρισμα των δημοκρατικών στα Πανεπιστήμια, τις εταιρίες, τη δημόσια διοίκηση, γίνεται με απίστευτη σκληρότητα και αφήνει στο πέρασμα της χιλιάδες νεκρούς. Τα κορίτσια μοιράζουν προκηρύξεις υπέρ της δημοκρατίας και προκαλούν την προσοχή των παραστρατιωτικών που τις καταδιώκουν.
Έχοντας συλληφθεί φίλοι και σύντροφοι τους, μετά από προδοσίες συγγενών και γειτόνων η σύλληψη τους είναι θέμα χρόνου. Το καθεστώς χρησιμοποιεί κάθε μέσο προκειμένου να τις συλλάβει και κάθε βασανιστήριο αργότερα για να αποκαλύψουν συντρόφους τους Συλλαμβάνονται και καταλήγουν στις υπερπλήρεις γυναικείες φυλακές Ventas της Μαδρίτης, βασανίζονται και εξευτελίζονται σε συνθήκες απάνθρωπες. Εκεί μαζί με άλλες 8 συγκρατούμενες, όλες μέλη της Σοσιαλιστικής Νεολαίας θα προσπαθήσουν να κρατήσουν ακμαίο το ηθικό τους και ακέραια την αξιοπρέπεια τους. Όταν, όμως, διαμαρτύρονται για τις συνθήκες κράτησης των παιδιών που βρίσκονταν εκεί με τις μητέρες τους και αρνούνται να τραγουδήσουν τον ύμνο της δικτατορίας η θέση τους επιβαρύνεται. Και όταν οι αντιστασιακοί εκτελούν δυο αξιωματούχους του καθεστώτος, η καταδίκη τους σε θάνατο ως αντίποινα είναι δεδομένη. Εκτελέστηκαν τον Αύγουστο του 1939 στον τοίχο του Ανατολικού νεκροταφείου της Μαδρίτης για πράξεις τις οποίες δεν έκαναν και ούτε είχαν σκοπό να κάνουν. Είναι όλες τόσο νέες. Η μικρότερη 18 και η μεγαλύτερη 27. Κορίτσια ανώριμα και μπερδεμένα σε μια λάθος κοινωνία, που στραγγαλίζονται από το καθεστώς, που τις καταδικάζει σε θάνατο χωρίς ουσιαστικό λόγο. Απλά για ξεκαθάρισμα των αντιπάλων, παραδειγματισμό, ενίσχυση του φόβου και της καταστολής. Η περίπτωση τους θα γίνει γνωστή πολύ αργότερα και θα μείνει στην Ιστορία της μετεμφυλιακής Ισπανίας ως μία από τις πλέον μελανές στιγμές της Φρανκικής δικτατορίας.
Η σκηνοθεσία
Η Ισπανία θυμάται, αντιμετωπίζει τη φρίκη του παρελθόντος, αποδίδει ευθύνες, συμβιβάζεται με τα λάθη της. Αλλά δεν ξεχνάει. Ο Emilio Martínez Lázaro αφηγείται στην ταινία του ένα επεισόδιο θηριωδίας δυστυχώς συνηθισμένο σε όλα τα δικτατορικά καθεστώτα. Μια αποκλειστικά γυναικεία ιστορία, στο πλαίσιο μιας χώρας και μιας εποχής όπου οι γυναίκες δεν έχουν καμία αξία. Οι δύο συν-σεναριογράφοι του Ignacio Martínez de Pisón και Barbara Di Girolamo επιλέγουν να μην επιβαρύνουν την ταινία με ιστορικές διευκρινίσεις, αφήνοντας εκείνη την περίοδο να εξηγηθεί από τις βόμβες που πέφτουν, τους ξυλοδαρμούς στο δρόμο από τους φαλαγγίτες, τον αφανισμό στην πράξη από τις ανακρίσεις, τις ανατριχιαστικές παράλογες προτάσεις που στερούνται κάθε ευπρέπειας. Η πρόθεση τους είναι να κινήσουν την προσοχή στο ανθρώπινο κεφάλαιο της ιστορίας τους και στην απανθρωπιά που το καταστρέφει. Επικεντρώνονται στα τριαντάφυλλα που ανθίζουν, στα κορίτσια που δεν υποκύπτουν στις αδικίες, υψώνοντας ουτοπικά, αλλά γενναία τις γροθιές τους στον ουρανό.
Το 2003 ο Χεσούς Φερέρο έγραψε το βιβλίο «Τα δεκατρία τριαντάφυλλα» και ένα χρόνο μετά, η Βερόνικα Βιχίλ και ο Χοσέ Μαρία Αλμέλα σκηνοθέτησαν ένα ντοκιμαντέρ για τα γεγονότα με τίτλο Να μην σβηστεί το όνομά μου από την ιστορία, που είναι οι τελευταίες λέξεις μιας από τις καταδικασμένες. Την ίδια χρονική περίοδο ο δημοσιογράφος Κάρλος Φονσέκα έγραψε το βιβλίο «Δεκατρία κόκκινα τριαντάφυλλα» και ο Χουλιάν Φερνάντεθ ντελ Πόθο το ποίημα «Αφιέρωμα σε δεκατρία τριαντάφυλλα». Επίσης, η δημοσιογράφος και συγγραφέας Άνχελες Λόπεθ δημοσίευσε το 2006 το βιβλίο «Μαρτίνα, το τριαντάφυλλο αριθμού δεκατρία», ενώ το έργο της ομάδας χορού «Αριερίτος» με τίτλο «13 Τριαντάφυλλα» βραβεύτηκε το 2007 με τα Βραβεία Μαξ των Θεατρικών Τεχνών για την καλύτερη χορογραφία και την καλύτερη παράσταση χορού. Για την πειστικότητα και την αληθοφάνεια της ταινίας ο σκηνοθέτης έπρεπε να βρει τρόπο να ζωντανέψει μια Μαδρίτη που δεν υπάρχει πια. Έτσι, στο επίπεδο της σκηνογραφίας συνδύασε σύγχρονα σημεία της πόλης με ψηφιακές εικόνες. Τα εσωτερικά που βλέπουμε έχουν δημιουργηθεί από το μηδέν ή έχουν γίνει μέσα σε κατάλληλα κτίρια, πάντα με βάση φωτογραφικό και αρχειακό υλικό. Το αποτέλεσμα είναι η εικόνα να έχει μια απαλή τονικότητα που παραπέμπει σ’ εκείνη των ασπρόμαυρων φωτογραφιών της εποχής.
Επίκεντρο της ταινίας του σκηνοθέτη Εμίλιο Μαρτίνεθ Λάθαρο αποτελούν οι γυναίκες στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο. Η ταινία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα (η ιστορία, τα γράμματα και τα έγγραφα που παρουσιάζονται στην ταινία είναι αυθεντικά, ωστόσο τα γεγονότα έχουν ωραιοποιηθεί, για ευνόητους λόγους, όπως για παράδειγμα στη φυλακή de Ventas) και αποτελεί.
Η ταινία απέσπασε 6 βραβεία και 15 υποψηφιότητες σε διάφορα φεστιβάλ κινηματογράφου. Μεταξύ άλλων, βραβεύτηκε με 4 βραβεία Goya στις κατηγορίες μουσικής, δεύτερου αντρικού ρόλου, φωτογραφίας και κουστουμιών.
4 βραβεία Goya
Μουσικής, Β’ αντρικού ρόλου, φωτογραφίας, κουστουμιών.
Υποψήφια για 14 βραβεία Goya
6 βραβεία και 15 υποψηφιότητες σε παγκόσμια φεστιβάλ.
ΤΑ 13 ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ
Σκηνοθεσία: Emilio Martínez Lázaro
Σενάριο: Emilio Martínez Lázaro, Pedro Costa Musté
Ηθοποιοί: Pilar López de Ayala, Verónica Sánchez, Marta Etura, Nadia de Santiago, Teresa Hurtado de Ory, Bárbara Lennie, Gabriella Pession, Félix Gómez, Fran Perea
Φωτογραφία: José Luis Alcaine
Μουσική: Roque Baños
Έτος παραγωγής: 2007
Είδος: Ιστορικό δράμα
Χώρα παραγωγής: Ισπανία
Γλώσσα: Ισπανικά
Διάρκεια: 124′
