Γιατί, αν προσέξουμε τους στίχους, συμπεραίνουμε ότι καταρρίπτεται κάθε έννοια αλτρουισμού ή αυθεντικού ενδιαφέροντος για τον άλλον, στο βομβαρδισμένο πεδίο του έρωτα. Κάθε ευγενική και cute γωνία λήψης του έρωτα, γίνεται κιμάς μπροστά στον μεθυσμένο οδοστρωτήρα της πραγματικότητας της φύσης μας.
Γράφει ο Μανώλης Ιωαννίδης για την Κουλτουρόσουπα
Ο Τρόπος (Olympians)
Η διαγνωστική ομάδα
Για το τραγούδι-διάγνωση συνεργάστηκε δυνατή ομάδα. Πασχάλης Αρβανιτίδης στα φωνητικά, στίχοι Πασχάλης Αρβανιτίδης, μουσική Αρβανιτίδης Πασχάλης. Η εκτέλεση του τραγουδιού που μου κέντρισε το ενδιαφέρον είναι αυτή των Olympians, δηλαδή του συγκροτήματος στο οποίο φωνητικά έκανε ο δημιουργός του τραγουδιού.
Ευχάριστα τραγούδια έβγαλαν οι Olympians, εποχών λουλουδάτων και ψυχροπολεμικών. Το συγκεκριμένο όμως τραγούδι έχει πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία από πίσω που μπορείτε να αναζητήσετε και στα ελληνικά ίντερνετς. Απ’ τον Πασχάλη μπορώ να πω ότι κρατάω ωφελιμιστικά ως motto το στιγμιαίο λάθος, σαν φιλοσοφία ζωής αν θέλετε. Τύπου αν τρακάρω με το τρακτέρ μου καμιά γριά, θα πω ότι ήταν ένα στιγμιαίο λάθος κι όλα καλά και ανθηρά.
Ήταν το πρώτο τραγούδι που ένωσε την παρέα μου γύρω από ένα μουσικό πρότζεκτ που κανιβαλίζει υπό μια έννοια, τα πιο αγαπημένα της τραγούδια και τα κάνει σαν τα μούτρα της.
Έχω πετάξει μαζί σου
Μάλλον, και άθελά του, ο Πασχάλης απαθανάτισε ένα ειλικρινές και τρομακτικό καρέ του έρωτα. Και τα αρνητικά αυτού του φιλμ έχουν πιο πολύ ενδιαφέρον, ειδικά όταν αναπαριστούν παγωμένα τέτοια θεάματα που τα νομίζαμε αλλιώς. Στα συγκεκριμένα, κρύβεται ειλικρινά μια βαρβάτη ταινία τρόμου που δείχνει απλόχερα την ένδεια των ανθρώπινων σε καθετί υψηλόπνοο. Ή αλλιώς τον πλούτο και την πολυμηχανοσύνη των καταραμένων-με-επίγνωση-θηλαστικών να προσπαθούν να καταστήσουν το σύμπαν Ανθρωποκεντρικό και να μετρήσουν τα πάντα με βάση τη χρησιμότητά τους σε αυτά.
Γιατί, αν προσέξουμε τους στίχους, συμπεραίνουμε ότι καταρρίπτεται κάθε έννοια αλτρουισμού ή αυθεντικού ενδιαφέροντος για τον άλλον, στο βομβαρδισμένο πεδίο του έρωτα. Κάθε ευγενική και cute γωνία λήψης του έρωτα, γίνεται κιμάς μπροστά στον μεθυσμένο οδοστρωτήρα της πραγματικότητας της φύσης μας. Αν όντως η αγάπη έχει κάτι το ευγενικό άρα και το αφύσικο για την ανθρώπινη συμμορία, ο έρωτας έχει κάτι το φυσικό και το τσογλαναρέικο. Ο έρωτας έχει αυτό το απόλυτα εγωμανές και το αδιαπραγμάτευτα ο-Ήλιος-δύει-και-ανατέλλει-απ’-τα-οπίσθιά-μου. Ακόμα και το αντικείμενο του πόθου αποκτά χρηματιστηριακή αξία εξαιτίας της συσχέτισής του με την αφεντιά μας…
Δε βαριέμαι να επαναλαμβάνω τα Κατά Άγιο Φρανσουά Ευαγγέλια που λένε ότι: οι ερωτευμένοι δεν κουράζονται ποτέ ο ένας με τον άλλον, γιατί απλούστατα μιλάνε ακατάπαυστα για τους εαυτούς τους. Επόμενο είναι λοιπόν να μην ενδιαφέρει η αγάπη σαν εμπειρία ή σαν κουβάς απ’ τον οποίο θα ξεζουμίσει κανείς τα χρώματα της ζωής του. Όχι, όχι, όχι… Του πρωταγωνιστή μας του αρέσει ο τρόπος που ΤΟΝ αγαπάει η καλή του. Ο τρόπος που ΤΟΝ φιλάει. Το πόσο ΤΟΝ ζητάει. Ακόμη και αγκαλιασμένοι, σκέφτεται πόσο του αρέσει ο τρόπος που χτυπάει η καρδιά της γι’ ΑΥΤΟΝ.
Ακούτε πουθενά να λέει σ’ αγαπώ, γιατί είσαι ευαίσθητη; Μήπως αγαπώ τον τρόπο που σκέφτεσαι; Αγαπώ τον τρόπο που ονειρεύεσαι; Τον τρόπο που συμπεριφέρεσαι στους άλλους είτε τους γνωρίζεις είτε όχι; Μάλλον θα είναι στο b-side όλα αυτά.
Οπότε σκέφτομαι που είπε κάποτε ο Καπότε, γι’ αυτούς που αργοπεθαίνουν τρόφιμοι στο πιο βάναυσο και αποτρόπαιο ασωφρωνιστικό κατάστημα της φύσης- το Εγώ τους. Συμφωνούσε και ο Κ.Π. (ο Καβάφης, βρε), για τις ασήκωτες πόλεις που κουβαλάει κάθε αντίστροφος Μίδας, δηλαδή αυτός που ό,τι πιάνει το ρημάζει. Επαυξάνει και η Λιάνα Βασιλικού (η Lana η del Rey, ντε) πως ούτε η ηλιόλουστη Καλιφόρνια δε μπορεί να καταπραΰνει τις αυτοχειροποίητες πληγές των ταγμένων στο δόγμα του εγωισμού. Αρκετές επικλήσεις σε αυθεντίες έκανα, I rest my case, your Dishonors.
Τα γαλάζια σου γράμματα
Εντάξει, τα γαλανά μάτια είναι ωραία. Τι να πούμε, ότι δεν είναι ωραία; Αφού ωραία είναι. Υποτίθεται ότι τα μάτια είναι τα παράθυρα της ψυχής. Σε αυτήν την περίπτωση, έχουν εκπαραθυρωθεί πολλές ζωές από μερικά τσαχπίνικα παράθυρα. Και καλώς, θα πω εγώ. Μερικές ματιές μπορούν να αλλάξουν ριζικά, να δημιουργήσουν ή να καταστρέψουν κόσμους και σιγουριές. Κι αυτό είναι ακόμη πιο καλό, θα πω εγώ. Όταν βέβαια, το παθαίνουν οι άλλοι.
Tα ‘χουμε ξαναπεί, στους ερωτοκαμένους ο ουρανός είναι σαν το σεντόνι που βαράει ο προτζέκτορας το αντικείμενο του πόθου τους. Τα απειρεκατομμύρια αστέρια, οι πλανήτες και τα ηλιακά συστήματα, οι γαλαξίες και οι δυνητικά καταστροφικά κομήτες δε συγκρίνονται σε μεγαλείο με τα μάτια του λατρεμένου τους προμηθευτή επιβεβαίωσης. Πιο πιθανό είναι να παραπονεθεί ο πάσχων από έρωτα που δεν του χάρισαν τη σκηνή τα μάτια του αμόρε του, παρά για τον ουρανό που μπορεί να πέσει να τον πλακώσει. Τον έχουν πλακώσει οι προσδοκίες και οι υποσχέσεις θα μου πείτε. Έτσι, κι αλλιώς μετά βίας κι αυτός κρατιέται στη γη- κάπου ανάμεσα στα ουράνια σώματα βρίσκεται νοητικά, όταν φωτίζουν οι γαλαζί προβολείς της αγαπημένης του στην αφεντιά του.
Και φυσικά απαιτεί συνέχεια να ακούει τα γλυκόλογα (και τα βρωμόλογα) που συνήθως μόνο λόγια είναι και τίποτα παραπάνω. Όχι πουκάμισο αδειανό- πουκάμισο σε λάθος νούμερο, χωρίς κουμπιά και με ατσούμπαλα μπαλώματα είναι, μα δεν πειράζει καθόλου. Αν κάπου πρέπει να μεγαλοστομεί κάποιος, ας είναι σ’ αυτή τη διαταραχή. Αυτήν την εκδηλωτικότητα μπορούμε να την ανεχτούμε με μεγαλύτερη άνεση, σε σχέση με τα κατεβατά ασυναρτησιών-ερωτικών εξομολογήσεων σε κόμματα/πολιτικούς/ομάδες.
Γιατί όταν δεν αγαπάς αλλά είσαι ερωτευμένος, συναλλάσσεσαι με ανασφάλεια. Κάνεις πατινάζ στον πάγο με γαλότσες χωραφιού. Προσπαθείς να βάλεις τον άλλον να υπογράφει συμφωνίες και συνθήκες που θα μοιράζουν τη συναισθηματική σας αυτοκρατορία ισόποσα. Τα τεφτέρια κρατάνε τις συναλλαγές, τα δάνεια, το ομόλογα και τα ανομολόγητα που κάθε εαυτόν σεβούμενος εραστής οφείλει να καταχωνιάζει στο μυαλό του, για να λαδώνει τη φωτιά του πάθους. Είναι ένας μικρός πόλεμος κυριαρχίας: εγώ σε σκέφτομαι περισσότερο, ενώ εσύ δε με σκέφτεσαι όσο θα ήθελα. Ναι, αλλά εγώ σε πεθύμησα πιο πολύ, όμως εσύ δε μου είπες τίποτα τότε που εγώ περίμενα, και τα συνηθισμένα λοιπά.
Η αγάπη αν είναι αυτό
Στην πρώτη ανάγνωση είναι πολύ ρομαντικό να μη μπορείς να ζεις χωρίς κάποιον. Τι ωραίο, χολυγουντιανό, παραμυθένιο χάπι έντινγκ… Σ’ αυτά τα χάπι έντινγκς αν πιστεύει κάποιος για πολύ καιρό, πολύ γρήγορα θα κυλήσει στα χάπια λέω εγώ. Αναρωτιέται κανείς: ο άνθρωπος που προσπαθεί να ενηλικιώσει το πνεύμα του, δεν πρέπει να μπορεί να ζήσει και χωρίς αυτόν που αγαπά; Δε μπορεί να αγαπά εξ’ αποστάσεως ή χωρίς αστερίσκους και τρίτες σκέψεις; Η αγάπη ωριμάζει (και μεταβατικό και αμετάβατο το ρήμα σ’ αυτήν την πρόταση). Επομένως, ίσως να καταλάβει κανείς ότι το μαζί δεν ισούται με αγάπη και το αντίστροφο. Είναι ανυπόφορα στωικόμορφη χαζομάρα να αγαπάς κι ας μην έχεις κάποιον στη δεσποτεία σου; Να τον αγαπάς κι ας μη σ’ αγαπά ίσως;
Άρα, καταλαβαίνουμε πώς αν τον θέλουμε τον άλλο ισόβιο συγκρατούμενο στη φυλακή των ματαιοτήτων μας, καταλήγουμε απλώς να θέλουμε να πάρουμε τη δόση μας απ’ αυτόν. Ας είναι όποιος βρέξει ο προμηθευτής, εμείς θέλουμε μια μυτιά ευτυχίας και αποδοχής. Και μένουν μέσα σαν φαντάσματα τα απωθημένα και αποφεύγουμε όλο και περισσότερες συγκοινωνίες του χαρακτήρα μας, μιας και οδηγούν σε μέρη που προτιμάμε να ξεχάσουμε. Γι’ αυτά που τα γλυκούλικα, ροζ τραγουδάκια και οι τσιχλοφουσκέ ρομ-κομ ποτέ δε μας προετοιμάζουν.
Αυτά τα για πάντα και τα υπόλοιπα λόγια βαριού ρεπερτορίου, είπαμε καλά και χρυσά είναι, αλλά και κολόνιες και φανφάρες. Χρήσιμα, όμορφα, παιχνιδιάρικα αλλά μ’ αυτά δε χτίζεις τίποτα. Το θέμα δεν είναι ο άλλος να σου γίνει ανάγκη. Γιατί μετά πάμε σε πολύ σκοτεινά μονοπάτια- αν θεωρείται ανάγκη, τότε δε μπορεί να σ’ αφήσει, γιατί θα ψοφήσεις κι αν τολμήσει να σ’ αφήσει τα ξεμπερδέματα δε θα λυθούν ποτέ δια της πολιτισμένης οδού. Το κλου είναι να γουστάρεις να τον θέλεις. Να ξέρεις ότι μπορείς κάλλιστα να ζήσεις και χωρίς αυτόν, αλλά η ζωή χάνει λίγο την ποιητικότητά της.
Οκ, ολόκληρος, μάλλον κανείς δε γεννιέται. Τα κομμάτια που μας δίνουν οι άλλοι είναι σίγουρα υπερπολύτιμα και αναντικατάστατα. Αλλά το να ζει κανείς μέσα απ’ την αντίληψη του άλλου για αυτόν για λίγη επιδοκιμασία και γλυκόλογα τις κρύες νύχτες της ρουτίνας, μάλλον εφηβικό μοιάζει και αστείο. Έτσι, ωραία είναι να λέμε αχ, δεν μπορώ να ζήσω χωρίς εσένα και είσαι πια για μένα, αυτή που αγαπώ, αρκεί την πρώτη πρόταση να μην την εννοούμε και τη δεύτερη να μην την ευτελίζουμε.
Βάζω το φανταστικό μου χέρι στη φωτιά, ότι το τραγούδι έγινε χιτ και το ξέρουμε εδώ και μισό αιώνα, όχι μόνο επειδή είναι μια ευχάριστη ελαφροπόπ στιγμούλα. Αλλά γιατί όλοι υποσυνείδητα αρεσκόμαστε στην παθολογική κι εύκολη προσέγγιση των love stories. Γιατί όχι; Έτσι κι αλλιώς, εμείς κερνάμε, εμείς πληρώνουμε. Με δανεικά.
Νευρωτικός στοχαστής για τον έρωτα και τίποτα άλλο
-Ο τρόπος είναι το ήμισυ του παντός.
-Στον έρωτα ασχολούμαστε με το πόσο. Στην αγάπη, μάλλον, με το πώς.
–Όσοι μπορούν να βλέπουν μόνο με τα μάτια, είναι τυχεροί όσο και καταραμένοι.
Ο πίνακας του εξώφυλλου είναι «Η Εβραία Νύφη» του Ρεμπράντ.
Ο πίνακας στο τέλος του κειμένου είναι «Στο εστιατόριο του Père Lathuille» του Μανέ.
