Από το ΥΠΕΡΘΕΑΜΑ… στους ΜΟΝΟΛΟΓΟΥΣ. Από την «ΠΑΝΔΗΜΟ ΜΟΥΣΑ» της ΑΡΙΑΔΝΗΣ ΚΑΝΑΒΑΚΗ.
Είθισται στην θεατρική αναπαράσταση η συμμετοχή των καλλιτεχνών και ο πληθυσμός που συμμετέχουν σε τούτη, να ποικίλει ανάλογα τη θεματική, τους ρόλους, τη δραματουργία και εν τέλει το έκαστο δημιουργικό όνειρο. Τα ίδια ισχύουν και για την όλη περιβολή ή ορθολογικότερα για την πλαισίωση της θεατρικής πράξης, όπως αυτή απαρτίζεται από τα σκηνικά, τα κοστούμια, τους φωτισμούς, τη μουσική και το μακιγιάζ. Σκοπός είναι, από την περίοδο της Αττικής τραγωδίας, η τέρψη και το όφελος των θεατών με σκοπό τη καλύτερη διδαχή τους αναφορικά με ένα συναισθηματικό πλαίσιο το οποίο θα τους κινητοποιήσει κυρίως ψυχικά και όχι απαραίτητα ή λιγότερο, κάτι το απτό ή το χειροπιαστό που θα είναι και βιωματικό. Ωστόσο συνειδητά και ασυνείδητα τόσο ο ρεαλισμός όσο και η φανταστική αφήγηση, είναι δυο από τα δυνατά εργαλεία που το θέατρο ως κλαδική καλλιτεχνική δραστηριότητα χρησιμοποιεί, με ένα και μόνο αυτοσκοπό, την ουσιαστική συναισθηματική αφήγηση. Ανεξαρτήτως πλοκής ή φόρμας που θα εξαντληθεί και θα χρησιμοποιηθεί.
Τα είδη του θεάτρου είναι πολλά και από την εποχή που ο διθύραμβος (Διθύραμβος) έλαβε τη φόρμα του αρχαίου θεάτρου, της Αττικής τραγωδίας, η θεατρική αναπαράσταση δεν έπαψε ποτέ να μας απασχολεί από την Ευρώπη μέχρι την Άπω Ανατολή. Χαρακτηριστική παραμένει η αντοχή των καλλιτεχνών (ηθοποιών/ σκηνοθετών/ συγγραφέων) στις έκαστες αντιξοότητες των καιρών και στα σημάδια αυτών. Θα μπορούσε με ευκολία να ειπωθεί ότι στάθηκε- συμπαραστάθηκε και ως αρωγός σε δύσκολες στιγμές τόσο στο θεατρόφιλο κοινό όσο και στην ίδια την εξέλιξη της τέχνης. Ναι το θέατρο αφηγήθηκε και αφουγκράστηκε πολλαπλώς την εποχή του και το χρόνο σε όλο του το διάνυσμα (παρελθόν, παρόν, μέλλον). Όποια κι αν ήταν η κλασσική κατηγοριοποίησή του από την Αρχαία Τραγωδία μέχρι την κινέζικη όπερα.
Ωστόσο τα θεατρικά φαινόμενα του σήμερα παρουσιάζουν μεγάλο χάσμα αναφορικά κυρίως με τη μορφή της εξέλιξης της παράστασης (λειτουργία) και όχι από το είδος της (πρόζα). Έχουμε δει πολλά, από μεγάλης διάρκειας παραστάσεις μέχρι ακραίο σωματικό θέατρο ή Installational theatre ή εντελώς απλό θέατρο (δε θα το εξαντλήσουμε εδω). Το φαινόμενο όμως να κυριαρχούν στη χώρα από τη μια πλευρά υπερπαραγωγές (κυρίως μιούζικαλ) και από την άλλη πολλοί μονόλογοι δεν το έχουμε ξαναδεί σε αυτή την πληθώρα (κυρίως αληθεύει σκηνοθετικά). Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν για τους προϋπολογισμούς ή για την δύσκολη εποχή. Κάποιοι θα ανέλυαν το θέμα εξονυχιστικά και σύμφωνα με την έκαστη θεατρική σχολή που ταιριάζει στην εποχή ή αν θέλετε και για την επιταγή η τέχνη να χρησιμοποιηθεί σε τούτο το χαλασμό και με μια άλλη υπερβολή (τέχνη για την τέχνη). Άλλα η μελέτη του φαινομένου σταματάει εκεί;
Μάλλον η πραγματικότητα κρύβει και μια άλλη αρχή που καθρεπτίζεται ευθέως από το κοινωνικό στο θεατρικό σανίδι. Απουσιάζει η πλήρης συναισθηματική αφήγηση κατά πολύ σε πλήθος παραστάσεων. Ναι θα δούμε και είδαμε ρηξικέλευθες σκηνοθετικές παραστάσεις που μας συγκίνησαν, ναι η θεατρική μας μνήμη θα χαραχθεί από πολλαπλούς χαρισματικούς μονολόγους, ναι από ωραίες και ακραίες δραματουργικές επεξεργασίες. Που βρίσκεται όμως πια η μέση αρχή του συναισθήματος, ο μεσότοπος της συγκίνησης αναφορικά και με τη σχέση των συντελεστών επί σκηνής και με τη σχεσιακή λειτουργία από σκηνής στην πλατεία. Η μέση αρχή του συναισθήματος που απαιτεί κόπο, ψυχικό τοπίο, συνεργασίες και όχι μια υπερπαραγωγή ή μια υπερσκηνοθετίτιδα ή μια προσωπολατρία ή μια ακόμα ερμηνεία χαρισματική. Μια παράσταση να βρεθεί συναισθηματικά φυσιολογική με αρχή της τη μέση αρχή του συναισθήματος, με αρχή μέση και τέλος ρυθμού και όχι εντυπωσιασμού ή δεξιοτήτων. Ίσως είναι καιρός απλά η τέχνη πραγματικά και κυριολεκτικά να προηγηθεί (όσο κι αν φαίνεται τούτο παλιομοδίτικο) όχι σε φόρμα ή πλοκή αλλά στη ψυχή! Εμείς θα περιμένουμε.
Φωτογραφικό υλικό
