Γράφει ο μουσικοσυνθέτης Γιώργος Ανδρέου.
Έφυγε ο Νίκος Παπάζογλου και μέσα σε λίγα χρόνια πάψαν να τον μελετάνε, να τον μνημονεύουνε, να παίζουν τα τραγούδια του στα ραδιόφωνα. Παράξενοι που είναι οι άνθρωποι (και πιο πολύ του “χώρου” μας), λες και τον ξέχασαν τον Παπάζογλου.
Αυτόν τον σπουδαίο, τον μοναδικό τραγουδιστή, τον λαμπρό ηχολήπτη, τον ευαίσθητο δημιουργό. Του χρωστούμε εμείς οι νεώτεροι ένα σωρό πράγματα. Ας πούμε, το καταπληκτικό “μπλέξιμο” ηλεκτρισμού και παράδοσης που πρώτος αυτός καθιέρωσε τόσο αποφασιστικά με την περίφημη μπάντα του “Ταχεία Θεσσαλονίκης” (και που μέχρι σήμερα μιμούνται σχεδόν όλες οι επί σκηνής ορχήστρες – Εντέχνων, Νεολαϊκών, Εναλλακτικών, ακόμα και…“Σκυλάδων”). Καλά, κι ο Σαββόπουλος με τα “Μπουρμπούλια” πιο παλιά είχε πειραματιστεί με αντίστοιχα ιδιοφυή ανακατώματα, κι άλλοι αρκετοί είχανε ψάξει σε αντίστοιχη κατεύθυνση. Δεν είχαν όμως κεντρικό αντικείμενο το Λαϊκό Τραγούδι, δεν είχαν μπουζούκι και τουμπερλέκι, τσιφτετέλια, ζεϊμπέκικα, καρσιλαμάδες και συγχρόνως ροκιές με ηλεκτρικές κιθάρες και τύμπανα με μπάσα αλά flower power και 70’s ήχο. Η μαγκιά του Παπάζη είναι πως υποστήριξε κι έκανε πράξη με τρόπο μοναδικό την σοφή κουβέντα του Σολωμού (για την ποιητική στάση του Ελληνισμού), το “είδος μικτόν και νόμιμον”. Για τον Νίκο “όλοι οι καλοί χωρούσαν” σε αυτό το μεγάλο χωνευτήρι,το Λαϊκό Τραγούδι (όλων των λαών, όχι μόνο το Ελληνικό). Ροκάς ο ίδιος από πολύ παλιά – έπαιξε (κι αυτός) με τους “ΟΛΥΜΠΙΑΝΣ”, έφτιαξε τους περίφημους “ΖΗΛΩΤΕΣ” (και παραλίγο να κάνει μαζί τους διεθνή καριέρα), αλλά την κρίσιμη στιγμή (εκεί, στην αναβίωση του ρεμπέτικου – 1978 με 1986) τραγούδησε την “ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΓΥΦΤΙΑΣ” και συμμετείχε στα “ΔΗΘΕΝ” – περίφημοι δίσκοι κι οι δύο του διδύμου Νίκος Ξυδάκης – Μανώλης Ρασούλης, με ήχο λαϊκό, αλλά όχι… δήθεν (την “ΓΥΦΤΙΑ” την είχε ηχογραφήσει κιόλας ο ίδιος, στο πρώτο “ΑΓΡΟΤΙΚΟΝ”, ένα στουντιάκι στην Παπάφη, με μέσα στοιχειώδη). Και μετά ηχογράφησε το “ΧΑΡΑΤΣΙ” κι έφερε τούμπα όλον τον ήχο της ελληνικής μουσικής σκηνής. Τίποτα δεν είναι ίδιο στην ελληνική δισκογραφία μετά το “ΧΑΡΑΤΣΙ” και το υπέροχο ηχητικό του πάζλ. Και πόσα όμορφα τραγούδια έγραψε ο Νίκος γι’ αυτό το άλμπουμ, με κορυφαίο τον αξεπέραστο “ΑΥΓΟΥΣΤΟ”!
.
.
Είχα την τύχη να τον γνωρίσω από κοντά, να παίξω δίπλα του μουσική, να δουλέψω ως ηχολήπτης στο περίφημο “ΑΓΡΟΤΙΚΟΝ” (το δεύτερο, το… μεγάλο, στην Τούμπα), το στούντιο που ήταν το καμάρι και το μεράκι του συγχρόνως. Με το “ΑΓΡΟΤΙΚΟΝ” η Θεσσαλονίκη απέκτησε έναν χώρο ηχογράφησης παγκόσμιων προδιαγραφών και συγχρόνως ένα εργαστήριο ιδεών που φιλοξένησε, ενθάρρυνε και ηχογράφησε όλους αυτούς που τώρα ονομάζουμε γενιά του ’90 (κι εγώ ανάμεσα τους): Περίδης, Μάλαμας, Παυλίδης, Μπακιρτζής, Φατμέ και Πορτοκάλογλου, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Ζήκας, Τσαλιγοπουλου, Κανά κι ένα σωρό άλλοι – ανάμεσα τους σπουδαίες ροκ, μπλουζ και τζαζ μπάντες της Θεσσαλονίκης αλλά κι απ’ όλη την Ελλάδα. Κι ο Νίκος πάντα σεμνός, με χιούμορ, άπαιχτος στις τεχνικές γνώσεις, πάντα ριψοκίνδυνος και τολμηρός, έτοιμος για τον επόμενο πειραματισμό, την φρέσκια προσέγγιση, την απρόβλεπτη αλλά εμπνευσμένη ιδέα (δεν είναι τυχαίο το παρατσούκλι του “Πουσπούλ” – push pull, από έναν τύπο λυχνιών, vacuum tubes). Έπαιξα μαζί του σε πολλές συναυλίες με την “Ταχεία Θεσσαλονίκης”, με μουσικούς-θηρία όπως ο Νίκος Καπηλίδης, ο Μανώλης Σιδερίδης, ο Χρήστος Κίλιας, ο Χρήστος Παγωνίδης, ο Τζίμης Αραμπατζής, ο Δημητράκης ο Σταρόβας, ο Γκέτης…Για μένα ο Παπάζογλου, το “Αγροτικόν”, η “Ταχεία”, υπήρξαν σχολεία ανεκτίμητα και τους χρωστώ πολλή από την εμπειρία μου και τις κατοπινές μου… επιδόσεις. Βλέπω σημερινούς καλλιτέχνες που νομίζουν πως είναι “πολύ φιρμάτοι”, με πλήθη να τους ακολουθούν κλπ. Γελάω όταν θυμάμαι τί συνέβαινε στις συναυλίες του Παπάζογλου (ιδίως στην δεκαετία 1985-1995). Αδύνατον και να το φανταστεί ο σημερινός νεολαίος ακροατής. Μιλάμε για…σκηνές ρόκ!!! Και ο πανζουρλισμός ξεκινούσε από το πρώτο τραγούδι της συναυλίας, που ήταν πάντα το “Μπαγλαμαδάκι”.
Έπαιξα τελευταία φορά με τον Νίκο στον “ΣΕΙΡΙΟ” του Μάνου Χατζιδάκι, στην Πλάκα, τον χειμώνα του 1987-1988. Με… άφησε σε πολύ καλά χέρια ο Παπάζης κι επέστρεψε στην αγαπημένη του Θεσσαλονίκη. Στον “Αύγουστο” της ζωντανής ηχογράφησης από τον “Σείριο”, εγώ τον συνοδεύω στο πιάνο και πολύ συγκινούμαι μέχρι σήμερα (σταθερά) κάθε που τον ακούω.
Άραγε η νεολαία, οι σημερινοί δεκαοχτάρηδες κι εικοσάρηδες, τον ξέρουν τον Παπάζογλου; Ακούν κάποιο τραγούδι του, προσέχουν τον εξαίσιο τραγουδιστικό του τρόπο, προβληματίζονται με την δημιουργική αγωνία του, τον κοσμοπολιτισμό του, την ανάγκη του να αρθρώσει λόγο καλλιτεχνικό Ελληνικό και παγκόσμιο, χωρίς κόμπλεξ, χωρίς κλειστά σύνορα και στερεότυπα, χωρίς φτηνές ταμπέλες και αφελείς προκαταλήψεις; Είναι πάντα ζήτημα ελευθερίας και γλώσσας – κι ο Νίκος τα κατείχε πολύ καλά και τα δυο. Τον αγάπησα πολύ – άνθρωπο και μουσικό, είναι ένας από τους μεγάλους μου “προπάτορες”. Στην Αστυπάλαια, τα καλοκαίρια που οργάνωνα το φεστιβάλ στο νησί (άμισθος καλλιτεχνικός διευθυντής του γαρ), ερχόταν ο Νίκος με το ιστιοφόρο του από την Νίσυρο (είχε ένα ωραίο σπίτι στα Νοικιά, που υπεραγαπούσε). Μιλούσαμε για ψαρέματα, πτήσεις, θρυλικές ροκ μπάντες, λαμπάτα και fet μικρόφωνα, κονσόλες ήχου. Και για άλλα πολλά που δεν λέγονται έτσι, στη φόρα, χωρίς καλή παρέα και καλύτερη μουσική.
Ο Νίκος Παπάζογλου – ένα μοναχικό αστέρι στο στερέωμα του Τραγουδιού. Αυτόφωτο. Αφού περάσει ο σύντομος χρόνος της σιωπής, θα έρθει ο μακρύς χρόνος, ο δίκαιος. Για τον Παπάζογλου αυτός ο χρόνος είναι κερδισμένος. Για πάντα.
——————————-
Η προσωπική στήλη του μουσικοσυνθέτη Γιώργου Ανδρέου «ΑΔΕΙΑ ΠΛΑΤΕΙΑ» στις σελίδες του Kulturosupa.gr κάθε 9 και 29 του μηνός.
Φωτογραφικό υλικό
